Etero-hronismeni 5 (Pestal [G]order)

Διαστάσεις

Φιλοσοφία, μια παράνομη σύντροφος



«Σε όλη μου τη ζωή έχω κρατήσει μια φράση του Καμύ που με έχει συνταράξει: η αυτοκτονία είναι το μοναδικό πραγματικά σοβαρό πρόβλημα της φιλοσοφίας». Ζαν-Λυκ Γκοντάρ


Μια εκδοχή για τον πόλεμο, τη μελαγχολία, τον παράδεισο, την Παλαιστίνη και το Σαράγεβο: έτσι χαρακτηρίζουν οι κριτικοί τη νέα ταινία του Γκοντάρ «H μουσική μας», που προβλήθηκε χθες εκτός συναγωνισμού στο Φεστιβάλ των Καννών. Ακούραστος σκηνοθέτης ο Γκοντάρ, από τους πιο παραγωγικούς σε ολόκληρο τον πλανήτη, με πενήντα ταινίες μεγάλου μήκους στο ενεργητικό του. «Όταν ξεκίνησα να γυρίζω ταινίες», λέει, «ήμουν μηδέν ετών». Κι ύστερα, ευτυχώς για μας, ξέχασε να σταματήσει.

Στον Γκοντάρ δεν αρέσουν οι ορισμοί. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είμαι ή πολύ γέρος ή πολύ νέος γι' αυτό», λέει στον δημοσιογράφο τής Λιμπερασιόν. Όμως εκείνος επιμένει να τον ρωτά. Τι είναι η ηθική, δάσκαλε; «Ο παππούς μου ήταν πλούσιος, κι όταν πήγαινα στο σπίτι του έτρωγα σε πιάτα με εικόνες από την αποικιοκρατία. Σε πολλά απ' αυτά υπήρχε το πορτρέτο του στρατάρχη Μπυζώ (γενικού διοικητή της Αλγερίας από το 1840 ώς το 1847). Ίσως να αρχίζει εκεί, η ηθική».

H μοναξιά; «H Χάνα ’ρεντ έλεγε ότι η μοναξιά δεν έχει σχέση με την απομόνωση. Στη μοναξιά, δεν είμαστε ποτέ μόνοι με τον εαυτό μας. Είμαστε πάντα δύο σε ένα και γινόμαστε ένα μόνο χάρις στους άλλους, όταν βρισκόμαστε μαζί τους. Εμένα μ' αρέσει να είμαι σε ένα τραπέζι όπου τρώνε και γελάνε, προτιμώ όμως να κάθομαι στην άκρη και να μην είμαι υποχρεωμένος να συμμετέχω».

H μοναξιά είναι λοιπόν να είμαστε δύο. Ο έρωτας; «Δεν το έχω σκεφτεί πολύ. Μου έρχεται στο μυαλό η φράση του Λακάν: έρωτας είναι να θέλεις να δώσεις κάτι που δεν έχεις σε κάποιον που δεν το θέλει. Στην πραγματικότητα, η λέξη αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιείται. H λέξη φιλία είναι πιο δυνατή»"

Τι είναι λοιπόν η φιλία; «Ο έρωτας εμπεριέχεται στη φιλία, ενώ η φιλία δεν εμπεριέχεται κατ' ανάγκην στον έρωτα. Στη φιλία υπάρχουν απαγορεύσεις, οι οποίες όμως δεν θεσπίζονται με τον νόμο, επιβάλλονται στην πορεία. Κι ύστερα, στη φιλία μπορείς να χωρίσεις, στον έρωτα ποτέ. Είχα, με δυσκολία, ορισμένες σχέσεις με γυναίκες πολύ νεώτερές μου: δεν ήμουν ερωτευμένος μ' εκείνες τις γυναίκες, αλλά με τον έρωτα. Και τους έκανα κακό».

Και η φιλοσοφία; «Ο Μωρίς Μπλανσό έλεγε ότι η φιλοσοφία είναι η σύντροφός μας, μέρα-νύχτα, ακόμη κι όταν χάνει το όνομά της, ακόμη κι όταν απουσιάζει. Μια σύντροφος παράνομη».

Για τους βασανισμούς των Ιρακινών στρατιωτών τι λέτε, δάσκαλε; «Αυτό που με προβληματίζει περισσότερο είναι το φλουτάρισμα σε ορισμένες φωτογραφίες, ώστε να μη φαίνεται η γύμνια των κρατουμένων. Γιατί το κάνουν αυτό οι εφημερίδες; Είναι αποκρουστικό. Ο πιο απεχθής είναι αυτός που αποφάσισε να φλουτάρει. Αλλοιώνεται έτσι η αλήθεια της φωτογραφίας και εξαπατάται ο αναγνώστης».

ΤΑ ΝΕΑ , 19-05-2004  , Σελ.: N48 
Κωδικός άρθρου: A17942N482 
ID:416347